انجام عملیات نقشه برداری

انجام عملیات نقشه برداری

با پیشرفت بسیار زیاد علوم در عصر جدید و گره خوردن تکنولوژی های مختلف با یکدیگر، دامنه خدمات رشته نقشه برداری نیز از نقشه برداری مغز انسان تا نقشه برداری از کیهان گستردش یافته است. همه ما این را میدانیم که انجام خدمات نقشه برداری، بخش جدانشدنی علوم است.

بیشترین کارایی علم نقشه برداری در پروژه های عمرانی است. همانطور که مستحضرید، برای تعریف و شروع یک پروژه عمرانی نظیر ساخت جاده، سد، ایستگاه های انتقال آب و …، در گام اول پس از طرح مسئله (فاز صفر) باید طرحهای احتمالی و انتزاعی بر روی کاغذ رسم گردد.

 

ترسیم طرح های احتمالی توسط کارشناس رسمی نقشه برداری:

عرف این است که در این مرحله بر روی تصاویر هوائ یا ماهواره ای (مانند گوگل ارث) طرح کلی و شماتیک و مسیرهای دسترسی و مبدا و مقصد رسم شود و مشورت های لازم انجام گیرد تا در نتیجه تصمیم نهائی در خصوص کلیت طرح و حدود کلی محل اجرای پروژه اخذ گردد. در این مرحله با توجه به هویت پروژه،انجام خدمات نقشه برداری از محدوده مورد نظر با عرضی بیشتر حد مورد نیاز توسط تیم های نقشه برداری انجام می گیرد.

پس از انجام عملیات نقشه برداری اولیه، نقشه های توپوگرافی بهمراه جزئیات و عوارض در دسترس تیم طراحی قرار گرفته می شود تا بهترین مسیر دسترسی به مقصد از لحاظ مقرون به صرفه بودن را برآورد کنند. پس از این مرحله، باز هم وجود مهندس نقشه برداری الزامی است. پس از نهائی شده طرح و شروع عملیات اجرائی، مهندس نقشه برداری بایستی حضوری مداوم و مستمر به منظور پیشبرد پروژه داشته باشد. هدف ما توضیح وظایف مهندس نقشه بردار در این مقاله نیست، بنابراین شما همراهان گرامی برای اطلاعات بیشتر در این زمینه به کتب نقشه برداری مراجعه کنید.

کارشناس رسمی نقشه برداری در چه زمینه هایی میتواند فعالیت نماید؟

رشته نقشه برداری در حوزه های گوناگونی کارایی لازم را برای همه ما دارد.

شرکت نفت (شناسائی و حفاری)

استفاده های نظامی

پروژه های عمرانی نظیر ساخت پل، جاده، سد، نیروگاه و …

بنادر و کشتیرانی

فرودگا ها

احداث ساختمان و

در نتیجه میتوان گفت که انجام عملیات نقشه برداری یعنی نمایش عوارض طبیعی ویا مصنوعی یک منطقه بر روی یک صفحه که به آن نقشه می گویند.

توجه به این موضوع الزامیست که در تهیه نفشه کرویت زمین مدنظر قرار گرفته میشود.

 

الزامات انجام عملیات نقشه برداری:

الزامات انجام امور نقشه برداری در طراحی، اجرا و نظارت به صورت تمام وقت در پروژه های ساختمانی چندین سال است که با تلاش گروه نقشه برداری سازمان نظام مهندسی تفکیک ساختمانها در زمینه وظایف مهندس نقشه بردار قرار داده شده است که منجر به دلگرمی نقشه برداران و حضورشان در سازمان نظام مهندسی می باشد.

با این وجود جداسازی بخش کوچکی از وظایف مهندس نقشه بردار و توانایی آنان در نظارت و اجرا و طراحی است.

با در نظر گرفتن بلند مرتبه سازی و دور شدن از سنتی سازی نقش مهندسین نقشه بردار در این پروژه های بلند مرتبه امری ضروری و غیر قابل اجتناب است. با این وجود هیچ بایدی در این مسیر از جانب شهرداری بر حضور نقشه بردار به عنوان ناظر، مجری وطراح وجود ندارد و علت آن ناشناخته بودن وظایف نقشه برداران در پروژه ها می باشد و یا انجام وظایف مهندس نقشه بردار توسط دیگر گروهها و اشخاصی که از طرف سازمان نظام مهندسی صلاحیت این امر را دارا نیستند.

دلایل حضور مهندس نقشه بردار در پروژه های ساختمانی از ابتدای گرفتن جواز ساخت تا پایانکارو سند تفکیکی

*طراحی و معماری

نخستین گام برای شروع ساخت وساز تهیه نقشه و جواز نقشه و جواز خاکبرداری است. که در زمان طراحی بطور معمول مهندسین معمار و دفاتر طراحی با توجه به ابعاد سند ملک یا دستور کار شهرداری بدون در نظر گرفتن زوایای بین اضلاع ملک  شروع به طراحی می کنند و ارسال آن جهت طراحی سازه ساختمان و پایدار سازی آن زمین،این موارد بعد از طراحی در هنگام اجرا با عدم تطابق ملک با نقشه های معماری و طراحی سازه است که منجر به تغییر نقشه ها و صرف وقت و هزینه مجدد خواهد شد.

وجود اختلاف ارتفاع در ملک ها و قوانین شهرداری از دیگر موارد در طراحی معماری است که گاهی اوقات در نظر گرفته می شود و باعث میشود کل طراحی تغییر کند (تعیین صفر صفر توسط قوانین شهرداری )

در نتیجه در صورت انجام عملیات نقشه برداری توسط از طرف سازمان این مشکل حل و فصل می شود.

 

*پیاده نمودن حدود ملک

با در نظر گرفته شدن قیمت زمین و همینطور امکان تجاوز ملک های مجاور در ملک مورد نظر و همچنین ملکهای چند ضلعی ،کنترل عدم تطابق مساحت وضع موجود ملک با سند بر عهده مهندس نقشه بردار سازمان نظام مهندسی است.

 

*خاکبرداری و نیلینگ

در ساخت وسازهای بلند مرتبه و با در نظر گرفتن این اصل که خاکبرداری های بیش از ۶ متر پایین تر از صفر صفر عملیات نیلینگ اجباری است و همچنین الزام سازمان نظام مهندسی نسبت به برداشت پایش (مانیتورینگ) به صورت دوره ای از طرف سازندگان و کنترل عمق خاکبرداری و تایید آن از طرف مهندس نقشه بردار ،جهت ضروری بودن حضور ناظر نقشه بردار در پروژه های ساختمانی تصمیمی لحاظ نشده است. و گاها این پایشها (مانیتورینگها) به وسیله تکنسینها و اوپراتورها که تنها توانایی کار با دوربین را دارند انجام گرفته میشود.

 

*اجرای فونداسیون

در این زمان و با پیشرفت دانش طراحی دیگر الزام به طراحی های متقارن و محور های موازی  نیست بنابراین آیا نیاز به حضور مهندس نقشه بردار به عنوان ناظر از طرف سازمان نظام مهندسی نمی باشد وتمام مسولیت ها بر عهده ناظرین عمران و معماری است در صورتی که پیاده سازی حدود فونداسیون و دیوارهای حایل و چاله آسانسور و حتی محل قرار گیری تاور از وظایف نقشه بردار است.

حال باید به این سوال پاسخ دهیم که آیا مهندس نقشه بردار در زمان اجرا نقش و مسولیتی دارد یا خیر؟

*اجرای ستونها

اسکلت فلزی

در اجرای اسکلت فلزی پیاده نمودن محور بیس پلیتها و نصب  و تراز آنها نسبت به دقت مورد نظر و همچنین در هنگام نصب ستونها در ساختمانهای بلند مرتبه با مدنظر قرار دادن این موضوع که ستونها در چندین پارت نصب می شود و کنترل شاغولی ستونها از وظایف مهندس نقشه بردار است و با توجه به اینکه در اکثر کارگاه ها مهندسین ناظر حتی از میزان روا داری ناشاغولی ستونها بی اطلاع و امکان استخراج آن را از مباحث نظام مهندسی ندارند.

آیا این موارد در  مباحث نظام در نظر گرفته شده

 

ستونها در سازه بتنی

پیاده نمودن محور و ۴ گوشه ستونها  وشاغول نمودن قالب ستونها در تمام طبقات و فونداسیون با توجه به تغییر مقاطع ستونها با میزان دقتی که در مباحث نظام مهندسی ذکر شده است.

 

*معماری و تطبیق نقشه

با توجه به نوع طراحی های معمارانه و همینطور زمین های چند ضلعی، پیاده نمودن راستا دیوارها با در نظر گرفتن نقشه معماری و همچنین تغییرات نقشه و کنترل آنها ضرورت نقشه برداری را در اجرای ساختمان تعیین می کند.

با توجه به مطالب گفته شده در بخش بالا در زمانیکه در گام نخست یک پروژه ساختمانی همانند دیگر گروههای نظام مهندسی برای آن پروژه، نقشه برداری تعیین شود علاوه بر موارد فوق مهندس نقشه بردار تخلفات تغییر نقشه ها و همچنین با توجه به اینکه نقشه معماری در هر طبقه توسط نقشه بردار اجرا می شود  لذا در هنگام صدور پایانکار و نقشه تفکیکی همان نقشه بردار نقشه را تایید و به نظام ارسال می کند و این امر در راستای طرح آزمایشی منطقه ۸ تهران است و در هنگام اخذ سند نیاز به زمان کمتری است .

امید بر این است که نمایندگان نقشه برداری در نظام مهندسی بتوانند در تسریع اجرایی شدن این موارد گامی موثر و در خور انتظاررا برای همکاران مهنس نقشه برداری فراهم (حتی با جمع آوری امضا اعضای مهندس نقشه بردار)و بعد از آن در راستای ایجاد صنف نقشه برداری و ثبت آن اقدام کنند.

 

تقسیم بندی عملیات نقشه برداری

عملیات نقشه برداری عموماً به دو دسته بزرگ تقسیم می گردد :

الف:عملیات مربوط به نشان دادن وضع ارتفاعی یک منطقه(آلتی متری)

ب: عملیات مربوط به نمایش چگونگی مسطحات یک منطقه یا پلانی متری.

 

عملیات مسطحاتی"پلانی متری"

در این مورد لازم است که مشخصات مسطحاتی منطقه مانند نمایش مسیر یک خیابان یا یک رودخانه، تقاطع راهها، موقعیت ساختمانها وغیره بر روی صفحه(نقشه) مشخص شود.برای نمونه اگر شما مسیری مانند(d)شکل زیر در دستمان باشد و ناظری روی نقطه A قرار گرفته باشد، کافیست که برای رسم این مسیر، فواصل AKوAMو...وهمچنین زاویه آنها را نسبت به یک امتداد مشخصی مانند شمال نقطهA و یا یک نقطه محلی و قراردادی در امتدادی از قبل تعریف شده که برداشت ما را میتواند راحتتر کند را داشته باشیم

 

با توجه به مقیاس مورد درخواست و مقادیر اندازه گیری شده، وضعیت مسیر را می‌توان روی صفحه مشخص کرد. این نکته را در نظر بگیرید که برای نقشه برداری یک منطقه لازم است موقعیت نقاط مشاهده در دست باشد واین موقعیت‌ها توسط"کانوای نقشه برداری"(شبکه نقشه برداری)که متکی به نقاطژئودزی می باشد، حاصل شود.بنابراین مشخص می شود برای نقشه برداری یک منطقه، بوجود آوردن نقاط کانوا الزامی می باشد.

 

دلایل ایجاد شبکه نقشه برداری"کانوا"

اگر از مناطق مختلف بخواهیم نقشه تهیه نماییم و سپس نقشه را بهم اتصال دهیم درصورتیکه کانوای آنها متکی به نقاط ژئودزی نیست نقشه‌ها پوشش کامل نخواهند داشت.

وقتی در انجام عملیات نقشه برداری نقشه برداری از مبداء فاصله میگیریم مقدار خطاهای اندازه گیری وترسیم با هم جمع شده خطای بزرگی را که قابل اغماض نیست ایجاد میشود ازاین رو عملیات نقشه برداری بایستی با اتکا به شبکه انجام شود وبهتر می باشد که شبکه نیز متکی به نقاط ژئودزی باشد.

 

عملیات آلتی متری

همانطور که در قشمت بالا مطرح گردید در مورد پلانی متری ابهامی وجود نخواهد داشت چون با توجه به بحث فوق به هر نقطه یک

(x,y)=((طول وعرض جغرا فیایی))تعلق می‌گیردکه با انتخاب یک سیستم مختصات، قابل انتقال به روی کاغذ است، امادرمورد نشان دادن ارتفاعات(X,Y,Z)، راه‌های مختلفی پیشنهاد می شود.

 

روشهای نشان دادن ارتفاعات در نقشه

نقشه برجسته:

ارتفاعات بااشل قراردادی بطور برجسته نشان داده می‌شوند البته این نقشه از نظر بیننده معمولی گویا می باشد ولی برای انجام کارهای فنی و دقیق کاربردی نخواهد داشت.

سایه بندی:

در طریقه سایه بندی بیک سطح برجسته تحت زاویه مشخصی نور تابانده می‌شود ومتناسب با بلندی، سایه بوجود می‌آید و آنرا با اشل قراردادی به روی نقشه منتقل می کنند این روش نیز از نظر بیننده معمولی گویا ولی برای استفاده فنی و دقیق توام با اشکال است.

سطوح تراز:

رایج‌ترین روش نمایش ارتفاعات می باشد. یعنی یک سطح برجسته را با صفحات موازی سطح تراز(که به آنها صفحات متساوی البعد گفته می شود) قطع نموده وتصویر افقی مقاطع را رسم می کنند.